Η έναρξη της Επανάστασης του '21 γιορτάζεται στην Ελλάδα την 25η Μάρτη. Η ημερομηνία αυτή συνδέεται με την έναρξη της εξέγερσης στην Πελοπόννησο (αν και αυτό αμφισβητείται έντονα). Στην πραγματικότητα η Ελληνική Επανάσταση άρχισε ένα μήνα πριν, στη Μολδαβία.
Είναι γνωστό ότι το αρχικό σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας προέβλεπε την έναρξη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, με επικεφαλής τον ίδιο τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Αλλά στον αρχηγό των Φιλικών, που το Φλεβάρη του 1821 βρισκόταν στο Κισνόβιο, όπου είχε στήσει το επιτελείο του, έφτασαν ανησυχητικές ειδήσεις, ότι η Πύλη ανακάλυψε τα σχέδια των επαναστατών.
Τότε ο Υψηλάντης αποφάσισε να αρχίσει αμέσως την Επανάσταση από ένα σημείο κοντά στο Κισνόβιο, στα ανατολικά σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να αποσπάσει την προσοχή της Πύλης από τις επαναστατικές ζυμώσεις στην Ελλάδα.
Στις 24 Φλεβάρη του 1821, στις 6 το βράδυ, ο Υψηλάντης με τους αδελφούς του Νικόλαο και Γεώργιο, τον Γ. Καντακουζηνό, τον Πολωνό αξιωματικό Γαρνόφσκι και μερικούς άλλους εγκαταλείπει τη Ρωσία, περνάει τον ποταμό Προύθο και αποβιβάζεται στο Ιάσιο. Αυτή η ημέρα θεωρείται ως αρχή του κινήματος.
Στις 23 Φλεβάρη ο Υψηλάντης και οι σύντροφοί του μεταβαίνουν στο Ιάσιο και από εκεί εκδίδει τρεις προκηρύξεις μεγάλης σημασίας, από τις οποίες αποδεικνύεται ότι ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας άρχιζε την εξέγερση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, δρούσε όμως ως πανελλήνιος ηγέτης. Στην πρώτη προκήρυξη που απηύθυνε προς το Εθνος έγραφε: «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», με την οποία καλούσε τους Ελληνες: «Να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον ζυγόν... Να ελευθερώσωμεν την Πατρίδαν».
Στο Ιάσιο άρχισαν εντατικές προετοιμασίες και στις 2 Μάρτη εκδηλώθηκε το κίνημα, στο οποίο ο Υψηλάντης ήταν επικεφαλής 4-5 χιλιάδων ενόπλων ανδρών.
Το κίνημα απέτυχε, στη μάχη του Δραγατσανίου (7 Ιούνη 1821) ο στρατός του Υψηλάντη διαλύθηκε. Ο ίδιος και οι δύο αδελφοί του φυλακίστηκαν στην Αυστρία, όπου έμειναν για έξι χρόνια. Ο αρχηγός της Επανάστασης πέθανε το Γενάρη του 1828 στη Βιέννη, δύο μήνες μετά την αποφυλάκισή του.
Ομως, το κίνημα αυτό συνέβαλε αποφασιστικά στην επιτυχία της Επανάστασης στην Ελλάδα, καθώς υποχρέωσε την Πύλη για το κρίσιμο διάστημα (Φλεβάρης - Ιούνης του 1821), να δεσμεύσει στη Μολδοβλαχία μεγάλες δυνάμεις, τις οποίες αλλιώς θα διέθετε για την κατάπνιξη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο.
πηγή https://iellada.gr/istoria/24-fevroyarioy-o-ypsilantis-ypsonei-ti-simaia-tis-ellinikis-epanastasis-sto-iasio
